Stres a odporność. Zestresowany? A może przygnębiony? Nie dziw się, jeśli często bywasz przeziębiony.
Stres jest szerokim pojęciem, które obejmuje trudne okoliczności (czyli stresory) i fizjologiczną lub psychologiczną reakcję organizmu na takie okoliczności (czyli reakcje na stres). Stresorem może być egzamin, frustracja związana z brakiem pracy czy partnera, czy wiele innych. Każdy z osobna ma inny zestaw stresorów.
Tam gdzie dla jednych stres się kończy, dla innych się dopiero zaczyna. W ludzkim organizmie jednym z układów, który reaguje na trudne warunki, jest niestety układ odpornościowy.
Zasadniczo układ odpornościowy obejmuje białka, komórki, tkanki i narządy, które współpracują ze sobą niczym wojsko, zapewniając ochronę przed chorobami oraz uszkodzeniami. Od czego zależy odporność i jakie mechanizmy powodują spadek odporności w przypadku przewlekłego stresu? Odpowiedź na te pytania znajdziesz poniżej.
Stres, czyli dlaczego mam niską odporność
Stres psychiczny ma wpływ na zmianę funkcjonowania układu odpornościowego w stanie ogólnego zdrowia jak i w wielu chorobach. Najogólniej mówiąc, stres wywołuje przewlekłą aktywację immunologiczną. Sytuację tę można porównać do przewlekłego stanu zapalnego organizmu. Zmieniona funkcja odpornościowa może skutkować zaostrzeniem objawów fizycznych i psychicznych organizmu.
Jak to się dzieje? Po pierwsze, włókna współczulne (czyli nerwy odpowiedzialne za pobudzanie organizmu w sytuacji stresowej) schodzą z mózgu do pierwotnych i wtórnych tkanek limfatycznych takich jak: szpik kostny, grasica, śledziona i węzły chłonne. Włókna te kończąc się w okolicy tkanek limfatycznych mogą uwalniać wiele różnych substancji, które w sposób bezpośredni lub pośredni wpływają na odpowiedzi układu immunologicznego. Jest to możliwe poprzez wiązanie się związków wydzielonych z włókien współczulnych z receptorami obecnymi na białych krwinkach.
Po drugie, osie hormonalne (oś podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowa, oś współczulno-nadnerczowo-rdzeniowa i oś podwzgórzowo-przysadkowo-jajnikowa) aktywowane w sytuacjach stresowych wydzielają hormony nadnerczy: adrenalinę, noradrenalinę i kortyzol. Substancje te wiążą się ze wspomnianymi już receptorami komórek układu odpornościowego i mają różnorodny wpływ regulacyjny na ich funkcję. Ponadto zmieniają krążenie komórek układu odpornościowego pomiędzy krwią, limfą a ukrwionymi tkankami. Powodem niskiej odporności jest również aspekt czysto behawioralny – chroniczny stres popycha nas często do destrukcyjnych zachowań, które mają pozornie wytłumić lub załagodzić nasze myśli, a w rzeczywistości pogarszają stan, w którym trwa nasz organizm. Mowa tu o spożywaniu alkoholu, sięganiu po papierosy czy inne używki, które mają silnie negatywne konsekwencje.
Stres a odporność. Jak ją polepszyć?
Oprócz wdrożenia działań mających na celu redukcję codziennego stresu, istotne pod kątem prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego jest dostarczenie mu ważnych makroelementów, mikroelementów oraz witamin. Witaminą, która zwiększa aktywność komórek odpornościowych, wspomaga wzrost i rozprzestrzenianie się limfocytów (komórek które wytwarzają przeciwciała niszczące drobnoustroje) jest witamina C. Jej suplementacja jest zalecana zarówno w okresie jesienno-zimowym, jak i regularnie u osób wykazujących przewlekły stres.
(źródła: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29099763).